O nas

Jedynka jest jedną z najstarszych szkół w Polsce. Jej początki sięgają roku 1555.

- Różnie ją nazywano: zakładem, collegium, gimnazjum, liceum.

- W ciągu 466 lat zarządzało nią 42 rektorów- dyrektorów.

- Jednym z nich był Jan Amos Komeński- wybitny pedagog o światowej sławie.

- Najdłużej urzędującym był Jan Aleksander Cassius. Rektorem był… 48 lat !!!

- Barbara Kochanek jest drugą kobietą - dyrektorem. Pierwszą była Ludmiła Hincz (1953- 1959).

---

- Na początku XVII wieku w szkole pracowało 3 nauczycieli.

- Gimnazjum było szkołą czteroklasową.

- Uczniowie spędzali w szkole 30 godzin tygodniowo. Zachował się plan zajęć z tego okresu, i tak uczniowie w klasach niższych mieli: 5 godzin religii, 23 godziny języka łacińskiego i 2 godziny arytmetyki. W klasie najwyższej : 5 godzin religii, 2 godziny języka hebrajskiego, 17 godzin języka łacińskiego ( łącznie z logiką i retoryką ), 2 godziny języka greckiego, 1 godzinę geografii, 1 godzinę historii i 2 godziny arytmetyki i algebry.

- Nauka rozpoczynała się zawsze modlitwą i odczytaniem rozdziału z Biblii. Podzielona była na część przedpołudniową- 3 godziny i część popołudniową- również 3 godziny. Jedynie w środę nie miały nauki popołudniowej klasy druga i trzecia, a w sobotę klasy pierwsza i czwarta. Nawet w niedzielę po południu musieli zjawiać się chłopcy z szkole, aby powtórzyć wysłuchane przed południem kazanie.

- Głównym celem nauki było wyrobienie z uczniów tęgich mówców łacińskich.

- W szkole posługiwano się trzema językami: polskim, czeskim i niemieckim.

---

- W szkole pracowało pięciu nauczycieli.

- Liczba uczniów w gimnazjum wahała się od 60 na początku wieku, do około 150 pod jego koniec.

- Właściwie przez cały XVIII wiek zakładem kierują członkowie wybitnej rodziny pedagogicznej- Kassjuszowie.

- Uczniowie uczyli się: fizyki, historii, geografii, arytmetyki, języka hebrajskiego, francuskiego i greckiego.

- W 1774 roku przeprowadzono w szkole wizytację. Wizytator zalecił, by wprowadzić nauczanie poetyki i mitologii. Ponadto nakazał, by wszystkie dzieci niemieckie uczyły się języka polskiego, a polskie – języka niemieckiego.

- W XVIII wieku panował w szkole ciekawy zwyczaj:

„Zwyczaj ten posiada do pewnego stopnia cechy samorządu uczniowskiego. W październiku, w dniu wolnym od nauki, uczniowie wybierali, po odpowiednich przemówieniach, spośród siebie króla. Zazwyczaj wybierano królem ucznia zamożniejszych rodziców, których zadaniem było ugościć wszystkich uczniów. Wieczorem, przy współudziale rodziców odbywał się bal. Król miał ten przywilej, że przez pół roku siedział na miejscu prymusa w swojej klasie oraz że nie był cieleśnie karany’’.

---

- W roku 1809 w szkole było zaledwie 31 uczniów, ale już w 1821 roku do gimnazjum uczęszczało ich 160, a pięć lat później 371.

- Nauka odbywała się tak jak w poprzednich wiekach w godzinach przedpołudniowych (od 8 do 12) oraz popołudniowych ( od 13 do 17 )..

- Na początku XIX wieku przedmiotem dominującym nadal była łacina. Uczono jej w wymiarze 15-21 godzin tygodniowo!!! W tym czasie język polski nie był objęty programem nauczania, uczono go z dobrej woli, bez wynagrodzenia nauczycieli i tylko w klasach najwyższych.

- Kolejna wizytacja przyczyniła się do zmian programowych. Przedmioty nauczania podzielono wówczas na trzy grupy. Do pierwszej zaliczono języki - łaciński, grecki, ojczysty ( polski, niemiecki ) oraz francuski. Do drugiej-umiejętności : religia, matematyka, fizyka, historia, geografia, filozofia. Do trzeciej sztukę- rysunki, śpiew i kaligrafię.

- W drugiej połowie XIX wieku wprowadzono przedmioty techniczne. Fakultatywnie również gimnastykę.

- Nauczanie języka polskiego w XIX wieku przechodziło różne etapy. Bywało, że był fakultatywny, bywało, że był obowiązkowy i uczono go w wymiarze 3 - 4 godzin tygodniowo. W późniejszych latach ilość godzin przeznaczonych na naukę języka polskiego spadała do 1- 2 godzin tygodniowo. Z czasem ( ok.1900 roku ) język polski został usunięty ze szkoły tak dalece, że uczniom- Polakom - nie wolno było nawet rozmawiać w języku ojczystym.

- Naukę w Królewskim Gimnazjum w Lesznie pobierali zarówno synowie ziemiaństwa, jak również synowie duchowieństwa ewangelickiego, nauczycieli, mieszczaństwa i włościan.

- Uczniowie spoza Leszna mieszkali na stancjach. Zamożniejsi u profesorów i nauczycieli gimnazjum, mniej zamożni u innych mieszkańców miasta, często po kilku na pokoju. Co ciekawe, stancje wymagały zatwierdzenia przez dyrektora gimnazjum.

---

- Leszno odzyskało niepodległość 17 stycznia 1920 roku. Tego dnia o godzinie 18.00, w budynku szkolnym przy pl. Kościuszki, dyrektor Piotr Moczyński odebrał z rąk pruskiego dyrektora Alfreda von Sandena pieczęcie i klucze do gimnazjum. Te klucze stały się dla Piotra Moczyńskiego niemal symbolem polskości. Absolwenci wspominali, że ,, ten wielki Polak i patriota, stale z pękiem kluczy w ręce, w szkole pojawiał się pierwszy, a wychodził ostatni, zawsze osobiście otwierał i zamykał kancelarię i inne ważne pomieszczenia.’’

- Od 1923 roku szkoła przeżywała kłopoty finansowe. Dyrektor zwrócił się o pomoc do rodziców. Rodzice uczniów wspierali szkołę przez cały okres międzywojenny: ,,w swoich sklepach i hurtowniach realizowali rachunki gimnazjum bez marży, zapewniali transport, w swoich firmach naprawiali sprzęt szkolny, wyposażali gabinety przedmiotowe, zakupili instrumenty muzyczne i sprzęt sportowy.”

- W gimnazjum było 12 izb lekcyjnych, dwa gabinety fizyczne, gabinet przyrodniczy, zoologiczny, sala rysunkowa i pracownia filologiczna. Na terenie szkoły znajdował się basen kąpielowy z podgrzewaną wodą, kort tenisowy, sala gimnastyczna, boisko sportowe, łaźnie dla uczniów oraz ogród szkolny.

- Świadkiem najważniejszych wydarzeń szkolnych była aula z pięknym sufitem zapisanym łacińskimi sentencjami. W niedzielę i święta aula pełniła rolę kaplicy szkolnej. Msza święta odbywała się o godzinie 9.00, na organach grał nauczyciel muzyki, do mszy służyli uczniowie najstarszych klas. Ksiądz Marciniak ogłosił wśród uczniów Państwowej Szkoły Budownictwa konkurs na na projekt składanego ołtarza. Wpłynęło kilkanaście prac. Zwycięzca otrzymał nagrodę pieniężną z ,, kieszeni’’ księdza prefekta.

- W 1937 roku gimnazjum męskie przeniesiono z Placu Kościuszki do budynku przy ulicy Karola Kurpińskiego. Obiekt szkolny składał się z budynku głównego z wejściem od ulicy Kurpińskiego i budynku bocznego od ulicy Marcinkowskiego.

- W 1898 roku szkole nadano imię Jana Amosa Komeńskiego. W latach 30- tych proponowano, by nadać jej imię Józefa Piłsudskiego. Ostatecznie 1 lipca 1938 roku szkoła zmieniła nazwę na Powiatowe Gimnazjum i Liceum Męskie im. Króla Stanisława Leszczyńskiego.

- Gimnazjum było ośmioletnie, typu klasycznego. Łaciny uczono od klasy I do VIII, greki od klasy IV- VIII.

- W szkole działał chór i kółka zainteresowań. Uczniowie mieli od 32- 38 godzin obowiązkowych tygodniowo.

- W 1932 roku zlikwidowano ośmioletnie gimnazjum i zastąpiono je sześcioletnim gimnazjum ogólnym i dwuletnim profilowanym. Dla leszczyńskiej szkoły była to poważna zmiana. Zlikwidowana została szkoła typu klasycznego. Powstało gimnazjum i liceum typu humanistycznego. Pierwsza nowa matura odbyła się w 1939 roku.

---

- 1.09.1939 roku budynek gimnazjum i liceum został przejęty przez niemieckie Gimnazjum im. Immanuela Kanta.

- Gimnazjum zostało zamknięte dla polskich uczniów i polskich nauczycieli.

- Bezpowrotnie zaginęła wówczas znaczna część wielowiekowego archiwum szkolnego. Zbiory biblioteki szkolnej woźny, Andrzej Błaszczyk, ukrył w budynku bocznym. Cały księgozbiór spłonął w styczniu 1945 roku. Ogień strawił także gromadzone przez wieki portrety wszystkich dyrektorów gimnazjum.

- Jesienią 1939 roku rozpoczęły się przygotowania do tajnego nauczania. Pojawiła się wówczas możliwość systematycznej realizacji programu nauczania, a nawet zdawania matury.

- Nauka gimnazjalistów polegała na samokształceniu według dostarczonego programu i na konsultacjach, które odbywały się raz w tygodniu. Praca przebiegała w pełnej konspiracji. Nie prowadzono żadnych spisów, wykazów, protokołów. Po wojnie udało się ustalić, że w tajne nauczanie zaangażowanych było około 30 osób.

- Konsultacje dla gimnazjalistów odbywały się w prywatnych domach uczniów i nauczycieli : u Fabisów, Pieczyńskich, Tylewiczów i u Rosochowiczów.

- Szczególną rolę w tajnym nauczaniu i samokształceniu odgrywały książki. Były one trudnodostępne, a ich obieg konspiracyjny. Książki, podręczniki, zeszyty i notatki wędrowały długimi drogami, przechodziły przez wiele domów nim wróciły do właściciela. Wielu wspomina, że nigdy przedtem ani nigdy potem nie spotkali się z takim szacunkiem do polskiej książki. Nigdy też nie widzieli książek ,, tak zaczytanych’’.

- Młodzi ludzie pozbawieni byli nie tylko nauki, ale także tego, co związane jest z młodością: sportu, rozrywki, spotkań, wycieczek. Gimnazjaliści od czasu do czasu organizowali zawody sportowe w lesie, przy drodze na Lipno. Tam ukryty mieli sprzęt.

- Tragicznie zapisały się losy nauczycieli. Uczący w gimnazjum języka polskiego i łaciny profesor Bolesław Karpiński został rozstrzelany w publicznej egzekucji 21 października 1939 roku. Historyk, profesor Sylwester Machnikowski, zginął w obozie. Tortury w obozach przeszedł dyrektor- Nicefor Perzyński. Ponad pięć lat cierpień przeżył ks. Sylwester Marciniak.

- Tragiczne były też losy uczniów- wielu walczyło, wielu zginęło, innych wojenny dramat rzucił daleko od domu.

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

- 17 kwietnia 1945 roku rozpoczęto naukę w dawnym gmachu szkoły przy pl. Tadeusza Kościuszki, ponieważ budynek przy ul. Karola Kurpińskiego był zniszczony. Obowiązki dyrektora Państwowego Gimnazjum i Liceum Męskiego objął przedwojenny profesor Franciszek Kasior.

- W czerwcu tego roku rozpoczęto odbudowę szkoły. Uczniowie dobrowolnie objęli dyżury, aby zapobiec kradzieżom. Znosili ocalałe sprzęty, naprawiali je, sprzątali teren szkoły.

- Pierwszy powojenny egzamin dojrzałości odbył się 16 lipca 1945 roku.

- Rok szkolny 1946 /47 rozpoczęto już w murach szkoły przy ul. Kurpińskiego. Szkołę tworzyło trzyletnie gimnazjum i dwuletnie liceum ogólnokształcące.

- We wrześniu 1948 roku w związku z reformą szkolnictwa powołano 11- letnią szkołę ogólnokształcącą, składającą się z siedmioletniej szkoły podstawowej ( klasy I- VII ) i czteroletniego liceum ogólnokształcącego ( klasy VIII- XI ).

- Z początkiem roku szkolnego 1950 /51 połączono Państwową Szkołę Ogólnokształcącą Żeńską z Państwową Szkołą Ogólnokształcącą Męską, tworząc Państwową Szkołę Ogólnokształcącą Koedukacyjną.

- 1 października 1953 roku dyrektorem LO została Ludmiła Hincz, pierwsza kobieta dyrektor w historii szkoły.

- W 1954 roku zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Oświaty wprowadzono poranne apele, a zniesiono rozpoczynanie i kończenie nauki modlitwą.

- W 1956 roku w szkole uczyło się 500 uczniów i to tylko w budynku głównym, boczne skrzydło nadal nie było odbudowane.

- W 1956 roku szkoła uroczyście obchodziła jubileusz 400- lecia. Z tej okazji odbyła się sesja naukowa, w której udział wzięli uczeni z Polskiej Akademii Nauk oraz goście z zagranicy.

- W 1958 roku Ministerstwo Oświaty zaleciło przestrzeganie świeckości szkoły. Religii można było uczyć się tylko po lekcjach, w salach nie wolno było wieszać symboli religijnych, zakazano modlitw w szkole.

- W marcu 1959 roku epidemia grypy zdziesiątkowała uczniów szkoły. Gdy liczba chorych przekroczyła 50%, lekcje zawieszono.

- 1. 09. 1959 roku funkcję dyrektora szkoły powierzono Tadeuszowi Kowalskiemu. Oddano też do użytku odbudowane skrzydło gmachu szkoły. Znalazły się tam trzy sale lekcyjne, gabinet biologiczny, stołówka i sala gimnastyczna.

- W 1960 roku dyrektor Kowalski dokonał otwarcia kina dźwiękowego zakupionego przez Komitet Rodzicielski.

- W 1960 roku w szkole uczyło się już 800 uczniów. Szkoła posiadała własny samochód marki Skoda przeznaczony do szkoleń na zajęciach technicznych.

- W kolejnych latach oddano do użytku pracownie do zajęć technicznych, wyposażono je w nowoczesne urządzenia, otwarto też boisko sportowe- wykonane przez uczniów. W szkole wymieniono instalację elektryczną, zradiofonizowano szkołę, tradycyjne dzwonki zastąpiono instalacją świetlną. Zakupiono aparat kinowy, aparat fotograficzny, kamerę, radiowęzeł, gitarę elektryczną, oddano do użytku nowoczesną pracownię chemiczną.

- W 1965 roku w szkole uczyło się aż 1350 uczniów pod kierunkiem 52 nauczycieli.

- W tym też roku dokonano otwarcia Domu Młodzieżowego- dziś mieści się tam szkolna biblioteka.

- 1 lutego 1966 roku dyrektorem LO został Feliks Tabert. Będzie nim 14 lat.

- Dnia 20.02.1971 roku nadano szkole imię Ludwika Waryńskiego. Odsłonięto tablicę pamiątkową na korytarzu szkolnym.

- Nowością w organizowaniu pracy szkoły było sprzątanie budynku przez uczniów - w związku z brakiem obsługi. Bieżące sprzątanie odbywało się codziennie po lekcjach, gruntowne- w soboty.

- W 1980 roku dyrektorem został Janusz Bochniak.

- W ciągu tych kilkudziesięciu powojennych lat uczniowie LO brali udział w wielu olimpiadach i konkursach przedmiotowych oraz zawodach sportowych. Wielokrotnie sięgali po najwyższe wyróżnienia.

- W roku 1989 liceum zostało przyjęte do Towarzystwa Szkół Twórczych, które skupia najlepsze licea w kraju.